در اواخر دهه 70 میلادی مفهوم برنامهریزی مواد موردنیاز [MRP)[1) معرفی و توسط شرکت IBM پیادهسازی و توسعه پیدا کرد. مهمترین مشکل این سیستمها امکانات سختافزاری و نرمافزاری گرانقیمتی بود که بعضاً در مراکز دانشگاهی و یا نظامی مستقر بودند.
سازمانها در استقرار MRP با مشکلات زیادی مواجه بودند. از طرف دیگر این سیستم ارتباط بین تولید و استراتژیهای رقابتی سازمان را چندان مدنظر قرار نمیداد و ظرفیتهای تولیدی سازمان در این سیستم لحاظ نمیشد.
بین سالهای 1980 و 1990 میلادی با توسعه و گسترش برنامهریزی مواد موردنیاز، مفهوم برنامهریزی منابع ساخت و تولید [MRP II)[2) ارائه گردید. در اوایل همین دهه نیز سیستمهای برنامهریزی توزیع [DRP)[3) که مستقل از MRPII عمل میکردند وارد این سیستم شده و عملاً مشکل عدم ارتباط این دو سیستم با یکدیگر مرتفع گردید.
پس از بکارگیری MPRII و گسترش آن در تمام عرصههای تولیدی، خدماتی، تجاری، توزیعی و غیره و همچنین اضافهنمودن سیستمهای پشتیبان تصمیم [DSS)[4) به آنها، سیستم ERP ارائه شد. با ظهور ERP در حوزه تولید، تمامی سیستمهای تولیدی تحت پوشش قرار گرفتند. بخشها، فرایندها و وظایف مختلفی از جمله کنترل کیفیت، نگهداری و تعمیرات، حسابداری و مالی به سیستمهای تولیدی متصل شده و ERP به عنوان حد فاصل سیستمهای مدیریت زنجیره تأمین [SCM)[5)و مدیریت ارتباط با مشتری [CRM)[6) مطرحگردید. این سیستم بیش از آنکه عنوان جدیدی برای MRPII باشد، به عنوان سطح بعدی در سطوح تکاملی سیستمهای کامپیوتری طراحی شده برای پشتیبانی از عملیات سازمان مطرح است.
با گسترش اینترنت، فناوری ERP منطبق با محیط اینترنت ارائه گردید و در نتیجه [EDI)[7) و ERP با یکدیگر پیوند خوردند و اینترنت به عنوان جزیی تفکیکناپذیر از ERP محسوب و تحت وب توسعه یافت. همچنین فناوری چند لایهای در معماری سیستم اطلاعاتی در محیط اینترنت در نظر گرفته شد. روند تدریجی تکامل سیستم ERP در شکل شماره 1 به طور اجمالی آمده است.
در واقع ERP نتیجه 40 سال تجربه، سعی و خطا است و به دلیل بهبود مستمر در تکنیکهای موجود در مدیریت سازمانها و رشد سریع فناوری اطلاعات، ERP نیز همراه آن رشد کرده و روند تکاملی خود را طی نموده است. بنابراین مفاهیم بنیادی بسیار قوی (که در سالیان متمادی شکل گرفتهاند) زیرساختارهای سیستمهای ERP را تشکیل میدهند.
میتوان سیر تکاملی و تدریجی ERP را در چهار مرحله به صورت زیر خلاصه کرد:
مرحله اول: یکپارچگی تولید
مرحله دوم: یکپارچگی سازمان
مرحله سوم: یکپارچگی بر مبنای مشتریمداری
مرحله چهارم: یکپارچگی بین سازمانی
تقسیمبندی فوق در شکل شماره 2 به صورت واضحتری نشان داده شده است.
قابل ذکر است که در سال 1998 بیش از 20.000 سازمان در سراسر جهان مبلغی افزون بر 17 میلیارد دلار در زمینه ERP سرمایهگذاری نمودهاند که این رقم در سالهای بعد همواره 30 تا 50 درصد رشد داشته و در سال 2003 به رقمی نزدیک به 100 میلیارد دلار رسیده است.
هزینه نگهداری و بهروز رسانی سیستمهای پیادهسازی شده در سال 2000 به رقمی حدود 5/21 میلیارد دلار بالغ شده که نرخ رشدی برابر 1/13% نسبت به سال 1999 داشته است [Broatch, 2001].
[1] Material Requirement Planning
[2] Manufacturing Resource Planning
[3] Distributed Resource Planning
[4] Decision Support System
[5] Supply Chain Management
[6] Customer Relation Management
[7] Electronic Data Interchange